کشور ایران با تنوع کلیماتیک و اکولوژیک جغرافیایی و بدلیل قرار گرفتن در پهنه‌ای از جهان که دربرگیرنده سه ناحیه رویشی اروپا - سیبری، ایرانو - تورانی و خلیج و عمانی می‌باشد از تنوع گونه‌ای قابل توجه برخوردار است. بطوریکه امروزه با پیشرفت علم گیاهشناسی مدرن تعداد گونه‌های شناخته شده در آن به 8000 گونه بالغ می‌گردد. قطعاً در میان این تعداد از گیاهان بخشی نیز در ردیف گیاهان دارویی است. با این حال اگر به گذشته گیاهان دارویی و طب سنتی در ایران نگاهی داشته باشیم به این نتیجه می‌رسیم که با توجه به محدودیت‌های امکانات ارتباطی و نبود وسایل ارتباط جمعی اغلب گیاهان دارویی بکار گرفته شده مربوط به ناحیه‌ای خاص بوده که طبیب طب سنتی در آنجا زندگی می‌کرده بنابراین تعدادی از گیاهان که خاص محدوده جغرافیایی محدودی بوده‌اند در ناحیه‌ای مصرف می‌شده و در جای دیگر اصولاً شناخته شده نبوده است. اگرچه حدس و تخمین تعداد گونه‌های گیاهی مورد استفاده در طب سنتی کاری دشوار است ولیکن با کمی اغماز و گذشت باید بتوان ادعا کرد که حداکثر تعداد آنان به 400 گونه نمی‌رسید و این درحالست که تعدادی از آنها در ردیف ادویه‌جات و بعضی از داروهای وارداتی است. زیرا امروزه نیز با مراجعه به مغازه‌های عطاری و دست‌اندرکار طب می‌باشد. درحالیکه در حال حاضر با پیشرفت علم و گشایش مراکز تحقیقاتی و دانشکده‌های متعدد داروسازی و ایجاد مراکز گیاهشناسی متعدد و دست‌یابی به رقم 8000 گونه این امکان را فراهم می‌آورد که با صبر و شکیبایی و حوصله درخور کار علمی با دقت موشکافانه دست به کار بزرگ بزنیم و در یک تصمیم جمعی با ایجاد یک مرکز مهم بررسی و شناخت گیاهان دارویی و شناسایی مواد مؤثره و انجام فعالیت‌ها و آزمایشات بالینی، کار سترگ شناخت و معرفی گیاهان دارویی را بانجام رسانیده و از هرج و مرج‌های موجود و رفتارهای غیرعلمی پرهیز نماییم.
با نگاهی به سابقه چندساله اخیر گیاهان دارویی به این نتیجه می‌رسیم که اغلب دانش طب سنتی تلفیق شده با دانش روز برگرفته از دانش مردم اروپا و سایر ملل می‌باشد که اغلب نیز روی گیاهان خود کار کرده و برای مصرف آنها دلایل متقن و محکمی دارند درحالیکه در ایران بدون توجه به امکان رویش گیاهان معرفی شده در منابع آنان در ایران اغلب کتابهای آنها به فارسی ترجمه شده و با مراجعه به کتابهای منتشره درمی‌یابیم که عدم توجه کافی به موضوع رویش گیاهان در ایران و تطابق شرایط رویشگاهی فقط تعدادی نام به ردیف گیاهان دارویی ایران اضافه گردیده درحالیکه مردم و فرهنگ ایرانی نسبت به آنها بیگانه بوده و آنچه را که در گذشته داشته‌اند یعنی اعتماد و اعتقاد به طب سنتی را نیز از دست داده‌اند و برای این اعتمادسازی و برگرداندن دانش بومی خود نیازمند انجام تحقیقات منسجم و جلوگیری از پراکنده‌کاری‌ها می‌باشیم. لازم است یادآوری گردد که به عنوان یک گیاهشناس با توجه به شناخت گیاهان ایران و شرکت در سمینارهای متعدد گیاهان دارویی و آشنایی با اغلب دست‌اندرکاران این علم در شهرستانها یقین دارم که اغلب مطالب دست بدست شده و تکراری است و با صرف هزینه‌های فراوان نتایج بدست آمده درخور نخواهد بود. اگرچه در سالهای اخیر مراکز تحقیقاتی در دانشکده‌های داروسازی و شیمی دست بکار بزرگ تجربه شیمیایی و بررسی و فرموله کردن مواد موجود در گیاهان شده‌اند و مقالات متعددی نیز منتشر شده است ولیکن نتایج بدست آمده از این کارها در هیچ‌یک از بیمارستانها و آزمایشگاهها بدرجه قطعی مورد استفاده نرسیده و متأسفانه به هریک از کتابهای نگاشته شده نیز مراجعه می‌کنیم، همان مطالب گذشته که قطعیت علمی آنها به اثبات نرسیده است را تکرار می‌کنند. لذا مجدداً یادآور می‌شوم که با وجه به غنائت گونه‌های گیاهی در ایران و پیشرفتهای علمی بدست آمده و امکانات آزمایشگاهی فراهم شده ضرورت انجام کاری منسجم و دقیق و براساس برنامه‌ای مدون می‌تواند ما را از هرج و مرج گیاهان دارویی نجات بخشد در اینجا برا اثبات ادعای خود فقط آمار و ارقامی را که به‌طور مستند از منابع و رفرانسهای گیاهان دارویی و فلور ایران جمع‌آوری نموده‌ام بیان می‌دارم تا عمق کار و عمل و دامنه و وسعت آن بیشتر آشکار گردد.
طی بررسی دقیق کلیه گیاهان ایران که فهرست آنها در کتاب فرهنگ نامهای گیاهان ایران آورده شده قریب به 569 جنس از جنس‌های گیاهان ایران دارویی هستند که دربرگیرنده حدود 2300 گونه هستند. که تعدادی از آنها نیز به صورت معرفی شده یا کاشته شده به ایران وارد شده‌اند و در ردیف گیاهان دارویی سنتی رایج نمی‌باشند. از این تعداد 80 جنس آن در ردیف گیاهانی است که به ایران وارد شده و در نقاط مختلف ایران کاشته شده‌اند. در میان این گیاهان 116 جنس در ردیف گیاهان معطر و بودار است که دربرگیرنده 836 گونه می‌باشد که اغلب آنها متعلق به تیره‌های آفتاب‌گردان، نعناع و چتریان می‌باشند. این گیاهان بطور عمومی در 130 تیره گیاهی جای می‌گیرند که از این تعداد 19 تیره نیز از گیاهان کاشته شده است. از میان گیاهان دارویی موجود در ایران 136 جنس آنها در ردیف درختان و درختچه‌ها می‌باشند که بطور قطع و محصولات فرعی آنها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و یا محصولات آنها به نحوی در ردیف غذاهای روزمره و میوه‌جات مصرفی خانواده‌ها قرار دارد که بدون توجه به مصارف دارویی آنها مورد مصرف و تغذیه قرار می‌گیرند. بنابراین آنچه بیشتر اهمیت دارد گیاهان علفی متعلق به تیره‌ها و جنس‌ها هستند که هم شناخت آنها با مشکلات بیشتری دست به گریبان است و هم انجام کارهای آزمایشگاهی، فرموله کردن مواد و ترکیبات موجود در آنها و بعلاوه انجام آزمایشات بالینی که آیا این مواد در مقایسه با داروهای سنتیک ارزش اقتصادی دارند یا نه و درنتیجه بطور قطع تکلیف آن روشن و از دوباره‌کاریها جلوگیری و از صرف هزینه‌های گزاف جهت انجام تحقیقات بدون کاربرد جلوگیری می‌کند. در عین حال به اعداد و ارقام فوق وجود قریب به 16 جنس از گیاهان نهانزاد آوندی از جمله سرخسها را نیز باید به این مجموعه افزود و می‌توان ادعا کرد که در یک کار منسجم و حساب شده در طی داقل ده سال آینده اگر مجموعه افراد و دست‌اندرکاران طی یک برنامه مدون کاری، مجزا و فارغ از دوباره و چندباره‌کاریها را انجام دهند بتوان به درجه‌ای از اطمینان در مورد گیاهان دارویی ایران دست یافت و اطمینان یافت که آیا به واقع در ایران در حدود 2300 گونه گیاه دارویی وجود دارد یا نه که اگر این امر بواقع نزدیک باشد در این صورت از ثروتی بسیار با ارزش برخوردار شده و می‌توان از آن بهره کافی گرفت. مسئله دیگر در این میان تداخل و تکرار بعضی از نامهای گیاهان است که باید پس از انجام اعمال دقیق شیمیایی و کنترل کردن مواد مؤثره و ارزش‌یابی و مقایسه آن با کاربردهای گذشته نامی روشن و منفرد برای یک گیاه خاص دارویی برگزید و از تکرار نامهای غلط برای مثال اکلیل الملک برای رمارن که اصولاً بومی ایران نمی‌باشد پرهیز کرد و این خود نیز در ردیف یکی از معضلات گیاهان دارویی ایران است.
