آثار اهمالکاری را میتوان در اموری چند خلاصه کرد که عبارتند از:
1. بیشتر افراد از تأخیر در انجام کار خود و دیگران پشیمان و ناراحتند.
2. اهمالکاران در خود احساس پوچی و بی ارزشی می کنند. حضرت باقرالعلوم علیهالسلام بستر اهمالکاری و تسویف را به دریایی تشبیه فرموده که غرقشدگان در آن ورطه را به هلاکت میرساند: «ایاک و التسویف، فانه بحر یغرق فیه الهلکی.» (24)
3. در بیشتر گزارشهایی که اهمالکاران دادهاند، این نکته جلب توجه کرده که همه از بیاعتمادی به نفس خود گلایه کردهاند.(25)
4. بالاخره، استمرار بر اهمالکاری انسان را به وادی حیرت و سرگردانی سوق خواهد داد. چنانچه امام صادق علیهالسلام به این واقعیت اشاره میفرمایند: «... و طول التسویف حیرة.»
نتیجه اهمالکاری
شخص اهمالکار به چند عارضه مبتلا خواهد شد که برخی از آنها عبارتند از:
1. افسردگی؛ این بیماری خود گواه و نشانه این است که اهمالکار میخواهد خود را از رنج اهمالکاری نجات دهد. افسردگی دارای نشانههایی چون: خستگی، سر دردهای شدید، بیخوابی، فشارخون و زخم معده است.
لازم به یادآوری است تا هنگامی که اهمالکاری به شکل اعتیاد در نیامده، افسردگی ناشی از آن درمانپذیر است. اما هنگامی که اهمالکاری عادت شد، درمان آن بسیار دشوار میشود. (27)
2. وحشتزدگی درونی، دلهره و احساس ترس های درونی؛
3. بی کنترلی و بریدگی.
ناگفته نماند که ویژگیهای مزبور، خود از نشانه های شکست روحی شخص اهمالکار میباشند. (28)
منابع
الف. عربی:
1ـ قرآن کریم.
2ـ آمدی، ناصح الدین ابوالفتح عبدالواحد بن محمد. غررالحکم و درر الکلم، ترجمه و تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی. قم. دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 1379. چ3.
3ـ آمدی، غررالحکم و درر الکلم، شرح جمال الدین محمد خوانساری. مقدمه و تعلیق از میر جلال الدین حسینی ارموی. تهران. انتشارات دانشگاه. 1360. چ3.
4ـ ابن شعبه البحرانی، ابی محمد الحسن بن علی ابن الحسین، تحف العقول عن آلالرسول (ص)، ترجمه محمدباقر کمرهای، تهران، انتشارات کتابچی، 1376، ط 6.
5ـ امام علی علیهالسلام ، نهجالبلاغه، تنظیم سید رضی، ترجمه و شرح این ابیالحدید معتزلی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1385 ق. چ2.
6ـ امام علی علیهالسلام ، نهجالبلاغه، تنظیم سید رضی، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1379، چ 18.
7ـ امام علی علیهالسلام ، نهجالبلاغه، تنظیم سید رضی، ترجمه محمد دشتی، قم، انتشارات مشرقین، 1379، چ 4.
8ـ شیخ مرتضی انصاری، المکاسب، مجمعالفکر الاسلامی، قم، 1422، چ2.
9ـ الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت، احیاء التراث العربی، 1382.
10ـ محمدرضا حکیمی، و دیگران، الحیاة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1363.
11ـ الراغب الاصفهانی، ابیالقاسم الحسینبن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالمعرفه، بیتا.
12ـ علامه محمدحسین الطباطبائی، سننالنبی (آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام)، ترجمه حسین استادولی، تهران، انتشارات پیام آزادی، 1379، چ1.
13ـ عمادالدین ابی جعفر محمدابن ابی القاسم الطبری، بشارة المصطفی لشیعه المرتضی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1420.
14ـ عبدالحمید، محمد محیی الدین و محمد عبد اللطیف السبکی، المختار من صحاح اللغه، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1363.
15ـ محمدباقر مجلسی، بحارالانوارالجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403 ق، ط 3.
16ـ محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1362.
17ـ لوئیس معلوف، المنجد، تهران، انتشارات ایران، 1380.
ب. فارسی
1ـ راس آلن، روانشناسی شخصیت(نظریهها و فرایندها)، ترجمه سیاوش جمالفر، تهران، انتشارات بعثت، 1373.
2ـ آلیس آلبرت و ویلیام جیمزنال، روانشناسی اهمالکاری، ترجمه محمدعلی فرجاد، تهران، مؤسسه امید، 1375.
3ـ دیوید برنز، از حال بد به حال خوب، شناخت درمانی، ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران، نشر پیکان، 1385، چ 7.
4ـ ادوانس بلس، روش جدید گام به گام در کاهش تأخیرها، روانشناسی تنبلی، ترجمه مهدی قراچه داغی، نشر دایره، 1379، چ 5.
5ـ حسینیدشتی،مصطفی، معارفومعاریف،قم،بینا،1376،چ1.
6ـ خمینیالموسوی،روحاللّه، چهل حدیث، تهران، مرکز نشرفرهنگی رجاء، 1368.
7ـ درسلی، پیتر، نظم اجتماعی، در نظریههای جامعهشناسی، ترجمه سعید معیدفر، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، 1378.
8ـ راجرز کارل، گروههای رویاروی، بحثی در رواندرمانی گروهی، ترجمه فرهاد ماهر، تهران، انتشارات رشد، 1375، چ 2.
9ـ شاتو ژان، مربیان بزرگ، ترجمه غلامحسین شکوهی، تهران، انتشارات دانشگاه، 1376، چ 4.
10- قمی شیخ عباس، کلیات مفاتیحالجنان، تهران، انتشارات نبوغ، 1375، چ 5.
11ـ مجوزی عبدالله، چرا تنبیه، تهران، سازمان انجمن اولیاء و مربیان، 1379.
12ـ مصباح محمدتقی، توحید در نظام عقیدتی و ارزشی اسلام، قم، اتشارات شفق، 1375، چ4.
13ـ مطهری مرتضی، مجموعه آثار (سیره معصومین علیهمالسلام )، ج 16، تهران، انتشارات صدرا، 1378، چ 3.
14ـ هاشمیان هادی، دریای عرفان (زندگی نامه و شرح احوال آیتالله سید علی قاضی)، قم، مؤسسه فرهنگی طه، 1379.
ج. انگلیسی
1. Albert Ellis. Reason & Emotion in Psychology Therapy. New York : Castilla International. 1985 .
2. Aron Beck. Cognitive & Emotional Disorder. U.S.A. Predule Press . 1979.
3. Don Gobor. Main Causes of Procrastinations. Los Angeles Caligornia : Predule Press Santa manica Blvd. 1990. 9004 .
4. Fred New Man. Typical Procrastinators. Let up Develop! 1975 .
5. Harold Green Wald. Derict Decision Therapy. Predule Press. 1984 .
6. Paul T. Rengen. Procrastination Over the Ages. New York: Simon & Schuster. 1975 .
7. Peter, Mc Milliam. Low Frustrators Tolerance. Los Angeles CA. Predule Press .
8. Phyllis Goldberg. Situational Procrastination. CA. Self Dowing, 1992 . 90046.
9. Robert Harper. The New Psychology the Rapy. CA. Predule Press. 1985 .
10. Robert H. Moore. Rational Living. CA. Predule Press. 1991. 90046 .
