نمره‌بندی آپگار روش سیستماتیک و عملی برای ارزیابی نوزاد تولد متولد شده در دقایق اولیه بلافاصله پس از تولد برای شناسایی نوزدان نیازمند به احیاء ناشی از اسیدوز هیپوکسیک است. البته نمرة آپگار پایین لزوما نشانه هیپوکسی و اسیدوز دورة جنینی نیست و موارد مثبت و منفی کاذب متعددی وجود دارد.
عوامل مختلفی موجب تغییرات حقیقی و کاذب در نمرة آپگار می‌گردند. از علل کاهش نمرة آپگار (بطور کاذب) نارسی، مصرف بعضی داروها توسط مادر، تجویز سولفات منیزیم، زایمان با پیشرفت سریع، میوپاتی و نوروپاتی مادرزادی و ترومای مغزی و نخاعی حین زایمان را می‌توان نام برد و نیز از موارد دیگر (منفی کاذب) می‌توان به اسیدوز مادر حامله و مقادیر بالای کتوکولامین در جنین اشاره نمود.
از علل دیگر می‌توان به دیابت، توکسمی، هیپوتانسیون و هیپرتانسیون در مادر، سزارین، وزن نامناسب برای سن، دیسترس قلبی ریوی، پلی هیدرامینوس، آلودگی به مکونیوم، عدم تناسب سفالوپلویک، زایمان طول کشیده، پرولاپس بند ناف، آنمی، خونریزی، جفت سرراهی و جداشدگی جفت، عفونت‌های داخل رحمی و پارگی طولانی غشاهای جنینی اشاره کرد.
به محض تولد نوزاد ، یک پرستار آموزش دیده و یا یک متخصص اطفال ، به کمک تست آپگار ، میزان سلامت کودک شما را ارزیابی می کند . این آزمایش یک تا پنج دقیقه بعد از تولد انجام می گیرد و هدف آن اطمینان از وضعیت کودک و احتمال نیاز وی به کمک های ویژه برای تطابق جدیدش است.
این تست یک دقیقه پس از زایمان و برای بار دوم پنج دقیقه پس از زایمان انجام می‌شود. نمره‌های این تست از یک تا 10 متفاوت است، و 10 سالم‌ترین حالت محسوب می‌شود.
* در این تست این عوامل ارزیابی می‌شود:
تلاش تنفسی.
ضربان قلب.
تون عضلانی.
بازتاب‌های عصبی (رفلکس‌ها).
رنگ پوست.
عدد کمتر پنج بیانگر آن است که نوزاد برای تطبیق یافتن به زندگی در محیط جدید نیاز به کمک دارد.
برای انجام این آزمون ، معیارهای زیر اندازه گیری می شوند:
- تعداد ضربان قلب ،
- تنفس ،
- قوام عضلانی ،
- پاسخ های رفلکسی،
- رنگ پوست.
این تست تنها سنجشی از میزان سلامت عمومی نوزاد است و نمی تواند چگونگی سلامت وی را در حین رشد و یا شخصیت او را درآینده پیش بینی کند.
* نمره گذاری آپگار
به هر کدام از معیارهای ذکر شده در بالا سه نمره ، داده می شود . نمره 2 نشان دهنده مناسب بودن معیار مورد نظر است . به عنوان مثال به ضربان قلب بالای 100 ضربه در دقیقه ، تنفس خوب و طبیعی و پوست ، هر کدام 2 نمره داده می شود. سپس این نمرات باهم جمع می شوند تا نمره کلی آپگار مشخص شود ( حداکثر نمره آپگار10 است ) .
اکثر نوزادان ، نمره آپگار 7 یا بالاتر دارند و تنها تعداد کمی 10 نمره کامل را به خود اختصاص می دهند . اگر نمرات آپگار کودک شما در اغلب موارد ذکر شده خیلی پایین باشد ( به عنوان مثال اگر تنفس وی نامنظم است ، ضربان قلبش پایین و رنگ پوستش پریده یا متمایل به آبی است)، به وی اکسیژن داده می شود.
اگر بعد از تنفس داده شده ، آپگار وی همچنان پایین بماند، ممکن است جهت اقدامات پزشکی کامل تر به یک بخش مراقبت ویژه نوزادان انتقال داده شود. رشد جنین در انتهای بارداری تا حد زیادی بستگی به وضع اقتصادی و اجتماعی خانواده دارد. در صورتی که مادر رژیم غذایی نامطلوب داشته باشد، سیگار بکشد، یا مصرف کننده مواد مخدر باشد وزن نوزاد کاهش می یابد .
* معیار آپگار چیست ؟
استفاده از این معیار، روش ساده و موثریست برای ارزیابی سلامت نوزاد و اینکه آیا نوزاد نیاز به تمهیدات درمانی سریع دارد یا خیر. این روش سریع، بدون درد و رضایت بخش است.
در حقیقت مامای شما ارزیابی سریع خود را بدون اینکه شما متوجه باشید انجام می دهد. بیشتر نوزادان این معیار سلامت را دارا هستند. اما اگر نوزادی نیاز به اقدامات سریع طبی داشته باشد، با این روش به بهترین نحو تحت درمان می گیرد. این روش رایج برای ارزیابی نوزاد توسط یک متخصص بیهوشی با همین نام، حدود نیم قرن پیش ابداع شد.
ارزیابی به این صورت انجام می شود که موارد زیر در اولین دقیقه پس از تولد و سپس دقیقه پنجم در مورد نوزاد بررسی می شود:
ضربان قلب
تنفس
سفتی عضلات
رفلکس های نوزادی
رنگ پوست
برای هر یک از موارد فوق امتیازی بین 0 تا 2 در نظر گرفته شده و سپس این امتیازات جمع می شوند. اگر حاصل جمع امتیازات بین 7 تا 10 باشد، به این معنا است که وضعیت عمومی نوزاد مناسب بوده و نیازی به اقدامات پزشکی سریع ندارد.
* روش امتیازدهی آپگار چه معنایی دارد؟
امتیاز 10 (که حداکثر امتیاز محسوب می شود) نغمه شادی برای والدین نوزاد است و نشان می دهد که نوزاد دچار اختلال حیاتی جدی در طول زایمان نشده است. با این حال امتیاز 8 یا 9 نیز رضایت بخش است. یک زایمان سخت یا نوزاد نارس یا استفاده از داروهای مسکن حین زایمان می تواند به طور کاذب امتیازات را در معیار آپگار تغییر دهد. اما به طور معمول امتیاز بین 8 تا 10 خوب یا عالی است و غالبا نیازی به اقدامات حمایتی ندارد.
امتیاز بین 7 تا5 در موقعیت نسبتا عادی قرار دارد و ممکن است نیاز به حمایت تنفسی پیدا کند. ماما ممکن است پوست نوزاد را ماساژ یا فشار دهد یا اکسیژن تجویز کند.
نوزادانی که امتیاز زیر 5 دارند در موقعیت بدی قرار می گیرند و نیاز به کمک سریع خواهند داشت. در اینصورت احتمالا نوزاد را در یک گهواره مخصوص قرار می دهند که دارای لامپ گرم کننده و اکسیژن است. این اقدام نوزاد را گرم کرده و به تنفس وی کمک می کند. متخصص اطفال نیز برای اقدامات درمانی به بالین نوزاد فراخوانده می شود.
آیا معیارهای آپگار مشکلات آینده نوزاد را پیش بینی میکند یا خیر؟
خیر …. البته کمی قبلتر متخصصین عقیده داشتند که معیار های آپگار مشکلات طبی آینده را پیش بینی می کند. یک نظریه این بود که نوزادانی که امتیاز آپگار آنها 5 به پایین است در آینده به مشکلات مغزی و اعصاب دچار خواهند بود. مطالعات اخیر ثابت کرده که تنها معیار آپگار نمی تواند مشکلات طبی آینده را پیش بینی کند.
نکته مهم در استفاده از معیار آپگار، سادگی آن است بطوریکه روش محاسبه بسیار سریع و مطمئن و دقیق برای بررسی سلامت نوزاد در اولین لحظات پس از تولد است.
