علم بدون معنویت مطلوب کمال انسانی نیست و معنویت بدون علم و دانش هم ارزشی ندارد. 
  وایمان و علم به عنوان دو بال برای حرکت به سوی کمال و سعادت ابدی است.واگر علم و ایمان در کنار هم باشند? هم سعادت دنیوی و هم سعادت اخروی انسان را تضمین می کند و آنچه که برای همه ما لازم است، این است که به تاثیرگذاری علم و معنویت بر جان و روح انسان بیاندیشیم و علم و معنویتی که در انسان موثر باشد، ارزشمند است.  با  اشاره ای به حدیثی از پیامبر اسلام(ص) به روایت از امام رضا(ع) که می‌فرماید، علم و معنویت سه اثر نورانیت در زندگی، بصیرت و خشیت الهی برجای می‌گذارد.

منبع:www.sarkhat.com 

وقتی که به مسایل مربوط به علم و عالم از نگاه پیامبر اعظم(ص) می نگریم، انسان حیرت زده می شود که چقدر آن بزرگوار به علم و عالم اهمیت می داد. و چقدر به کلیات و جزئیات این مساله توجه نموده است: به علم، علوم سودمند، زیان آور، انتشار علم، عالم، عالم با عمل، بی عمل، زندگی و مرگ عالم، حق عالم، هم نشینی با علما، پرسش از عالم، دوستدار علم، علم آموز، نهی از جهل گویی، علم گم شده مومن و...

از اولین روزهای دعوت پیامبر اعظم(ص) محور اصلی تبلیغ آن حضرت، زدودن زنگار از عقل های انسان هایی بود که به علت اعتقادات خرافی راه هر گونه علم آموزی، تحقیق، تفکر و مناسبات عقلانی را برخود بسته بودند. پیامبر اعظم(ص) بعد از دعوت به یکتا پرستی، سعی فراوان نمود تا باب علم، تحقیق و رجوع به عقل و ادراک را در میان مسلمانان رواج دهد.

از نظر پیامبر اعظم(ص) علم بدون تربیت مقامی ندارد. زیرا در بیشتر احادیث به نوع استفاده از علم تکیه زیاد می فرمایند. بیشتر دانشمندان نیز معتقدند که اگر علم بدون تهذیب باشد، قساوت می آورد. «چنان چه شهید(ره) در منیه می فرماید: علم بدون تربیت برای انسان قساوت می آورد.»

 عنوان نگاه به «علم و عالم» مطلبی است که امروزه از منظرهای مختلف به آن نگریسته می شود. زیرا یکی از نیازهای اصلی برای پیشرف به سوی جامعه متعالی است.

عمل به یکی از آن ها برای مسلمین کافی است تا به علم اهمیت زیاد دهند، و به دنبال کسب علم بروند. و خودشان را به بالاترین سطح علمی جهان برسانند.

علم واقعی از دیدگاه حضرت پیامبر گرامی اسلام(ص)
عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی ع قَالَ دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْمَسْجِدَ فَإِذَا جَمَاعَةٌ قَدْ أَطَافُوا بِرَجُلٍ فَقَالَ مَا هَذَا فَقِیلَ عَلَّامَةٌ فَقَالَ وَ مَا الْعَلَّامَةُ فَقَالُوا لَهُ أَعْلَمُ النَّاسِ بِأَنْسَابِ الْعَرَبِ وَ وَقَائِعِهَا وَ أَیَّامِ الْجَاهِلِیَّةِ وَ الْأَشْعَارِ الْعَرَبِیَّةِ قَالَ فَقَالَ النَّبِیُّ ص ذَاکَ عِلْمٌ لَا یَضُرُّ مَنْ جَهِلَهُ وَ لَا یَنْفَعُ مَنْ عَلِمَهُ ثُمَّ قَالَ النَّبِیُّ ص إِنَّمَا الْعِلْمُ ثَلَاثَةٌ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ أَوْ فَرِیضَةٌ عَادِلَةٌ أَوْ سُنَّةٌ قَائِمَةٌ وَ مَا خَلَاهُنَّ فَهُوَ فَضْل‏[1]

روزی عده ای در مجلسی، مردی را حلقه کرده و از او پیرامون موضوعات مورد نظر خویش سئوال می کردند. پیامبر گرامی اسلام«ص» وارد جمع آنها شده و راجع به شخص مذکور پرسیدند. در جواب ایشان گفتند: این شخص علامه است. پیامبر«ص» با شنیدن پاسخ آنان، دوباره راجع به دانش وی سوال کردند. اصحاب دانش فرد مذکور را در حوزه های نسب شناسی، تاریخ و ادبیات، بر شمردند. حضرت فرمودند: دانش های این مرد آگاهی هایی هستند که کسی از ندانستن آن ضرر نمی بیند و کسی هم که آنرا می داند برایش سودی ندارد و ادامه دادند که علم حقیقی سه چیز است: علم به اعتقادات، احکام و اخلاق. به غیر از این سه، تمام دانستی های بشر از فضایل به شمار می رود نه علوم.

ادامه مطلب راهم ببینید.

اسولات خوارج در رابطه با علم با حضرت علی (ع)

ز سلمان فارسی روایت شده است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: «انا مدینة العلم وعلی بابها» خوارج وقتی این حدیث را شنیدند به امام علی (علیه السلام) حسد ورزیدند. از این رو ده نفر از سران خوارج گرد آمدند و گفتند: یک سؤال واحد را هر یک از ما تک تک از علی (علیه السلام)بپرسد تا ببینیم که چگونه به ما جواب می دهد. اگر به هر یک از ما جواب یکسانی داد، معلوم می شود که او علمی ندارد. 

یکی از آنان آمد و گفت: یا علی العلم افضل أم المال؟
حضرت علی (ع) جواب داد: «إن العلم افضل» علم برتر است.

 

آن مرد پرسید: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان العلم میراث الانبیاء والمال میراث قارون وهامان وفرعون وعاد وشداد»
(زیرا علم میراث پیامبران است و مال میراث قارون و هامان و فرعون و شدّاد است.)

آن مرد نزد دوستان خود رفت و این جواب را به آنان گفت.
نفر دوم برخاست نزد ایشان آمد و همان سؤال را از وی پرسید.
امام علی (ع) پاسخ داد: «العلم افضل» علم بهتر است.
عرض کرد: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان المال تحرسه والعلم یحرسک»
زیرا مال را تو باید نگهداری کنی ولی علم ترا حفظ می کند.

او نیز این جواب را به دوستانش خبر داد، گفتند:علی راست گفته است.
سومی برخاست و آمد پرسید: ای علی علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: «بل العلم أفضل» علم بهتر است.
گفت: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان لصاحب المال اعداء کثیرة ولصاحب العلم اصدقاء کثیرة»
زیرا ثروتمند دشمنان بسیاری دارد و دانشمند دوستان فراوانی دارد.

او نیز نزد دوستانش برگشت و جواب را به آنان گفت.
چهارمی برخاست و آمد پرسید: یا علی العلم افضل أم المال؟ ای علی علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: «بل العلم أفضل» علم بهتر است.
گفت: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان المال إذا تصرفت فیه ینقص والعلم إذا تصرفت فیه یزید»
زیرا وقتی در مال تصرّف کنی کاهش می یابد، ولی وقتی در علم تصرّف کنی افزوده می شود.

او نیز نزد دوستانش برگشت و جواب را به آنان خبر داد.
پنجمی آمد پرسید: یا علی العلم افضل ام المال؟ ای علی علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: «بل العلم أفضل» علم بهتر است.
گفت: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان صاحب المال یدعی باسم البخل واللوم، و صاحب العلم یدعی باسم الاکرام والاعظام»
زیرا ثروتمند به نام بخیل و لئیم خوانده می شود، و دانشمند با اکرام و اعظام خوانده می شود.

او هم نزد دوستانش برگشت و جواب را به اطلاع داد.
ششمی آمد و پرسید: یا علی العلم افضل أم المال؟ ای علی علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: «بل العلم» علم بهتر است.
گفت: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان المال یخشی علیه من السارق والعلم لا یخشی علیه»
زیرا این ترس وجود دارد که مال را دزد ببرد ولی در مورد علم ترسی وجود ندارد
.

او نیز نزد دوستانش برگشت و جواب را به آنان گفت.
هفتمی پرسید: یا علی العلم افضل أم المال؟ ای علی علم بهتر است یا ثروت؟
حضرت جواب داد: «بل العلم أفضل» علم بهتر است.
گفت: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان المال یندرس بطول المدة ومرور الزمان والعلم لا یندرس ولا یبلی»
زیرا مال با طول مدّت و گذر زمان فرسوده و کهنه می شود. و علم کهنه نمی شود و دچار آفت نمی گردد.

او هم نزد دوستانش برگشت و جواب را اطلاع داد.
[ شیخ یوسف بحرانی می گوید: سؤال نفر هشتم و جواب آن از نسخه ی اصلی افتاده بود.]
نفر نهم پرسید: یاعلی العلم افضل أم المال؟ ای علی علم بهتر است یا ثروت؟
حضرت جواب داد: «بل العلم» علم بهتر است.
گفت: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان المال یقسی القلب والعلم ینور القلب»
زیرا ثروت باعث قساوت و سنگدلی می شود و علم قلب را نورانی می کند.

او هم نزد دوستانش برگشت و جواب را به خبر داد.
نفر دهم آمد پرسید: یا علی العلم افضل أم المال؟ ای علی علم بهتر است یا ثروت؟
فرمود: «العلم» علم
عرض کرد: به چه دلیل؟
فرمود:
«لان صاحب المال یتکبر و یتعظم بنفسه و ربما ادعی الربوبیة وصاحب العلم خاشع ذلیل مسکین»
زیرا ثروتمند تکبّر می ورزد و خود را بزرگ می شمارد و چه بسا گاه ادّعای ربوبّیت کند، ولی دانشمند خاشع و افتاده و مسکین است.

او هم نزد دوستانش برگشت و جواب را به آنان خبر داد.
آنگاه ده نفر همگی گفتند: خدا و رسولش راست گفته اند و شکّی نیست که علی (ع) باب همه ی علوم است.

کودکان و آسیبهای اینترنت
 این روزها پسرها و دخترها هر دو به یک نسبت به بازیهای رایانه ای علاقه نشان می دهند. تنها تفاوت اینجاست که آنها انواع متفاوتی از بازیهای رایانه ای را می پسندند.پسرها کلکها و رمزهای بازیها را به رایانه انتقال می دهند. این بازیها باعث فراهم نمودن شادابی، توانایی و انرژی بیشتر آنان می شود. در ضمن این بازیها بیشتر خشن هستند و شخصیت اصلی آن، اغلب مجبور است با نزاع راه خود را در مقاطع مختلف پیش ببرد. این بازیها شامل حل معما یا یافتن گنجینه ها و جواهرات است.
تحقیقات همچنین نشان می دهد که پسران بیشتر از دختران به انتقال موسیقی به رایانه می پردازند. در حالی که دختران از اتاقهای گفتگو و ایمیل استفاده می کنند. این مطلب نشان دهنده آن است که دختران اجتماعی تر از پسرانند.
با این حال سن نقش مهمی در انگیزه کودک برای استفاده از اینترنت دارد. کودکان پیش دبستانی و دبستانی بیشتر به بازی کردن و جستجوی اطلاعات می پردازند و کمتر به ایمیل زدن و چت کردن روی می آورند؛ زیرا مهارتی برای استفاده از این برنامه ندارند، در حالی که نوجوانان بیشتر به این برنامه ها علاقه مندی نشان می دهند.
تجارب مثبت کودکان از اینترنت
از سوی دیگر بررسیها نشان می دهد برای تعداد زیادی از کودکان مشکل است که تجارب مثبت خود را در هنگام استفاده از اینترنت بیان کنند، شاید به این دلیل که اینترنت قسمت اصلی زندگی روزانه آنها شده است.
از جمله فرصتهای خوشایند و دلپذیری که توسط اینترنت برای کودکان فراهم شده، جستجوی اطلاعات درباره سرگرمیها و علاقه های آنان و نیز ارتباط با دوستان و آشنا شدن با اشخاص جدید است. بیشتر کودکان، اینترنت را به این دلیل دوست دارند که سرگرم کننده است، گر چه یافتن اطلاعات برای مدرسه نیز یک تجربه مثبت است.
تجارب منفی کودکان از اینترنت
در یک تحقیق برای بررسی و مطالعه تجارب منفی کودکان از اینترنت، از کودکان خواسته شد تا بعضی چیزهایی که در هنگام استفاده از اینترنت برای آنها ایجاد مزاحمت و اغتشاش می کنند را بنویسند. کودکان اغلب این نوع اطلاعات را به ما نمی دهند؛ زیرا می ترسند این اطلاعات به گوش والدین یا دبیران آنان برسد. در این پژوهش معلوم شد هشت سال پیش 7/24 درصد از کودکان مورد مطالعه، هنگام استفاده از اینترنت با موارد ناراحت کننده، ناخوشایند و اضطراب آور رو به رو می شدند، اما این رقم در سالهای بعد افزایش یافت؛ به طوری که در سال 2006 این رقم به بیش از 60 درصد رسید.
پژوهشگران سه خطر را در هنگام استفاده از اینترنت مطرح می کنند و به والدین درباره آن هشدار می دهند: 1- در معرض موارد نامناسب قرار گرفتن 2- آزارهایی که به هنگام کار با اینترنت با آن مواجه بودند 3- فشارهایی که متعاقب آن گریبانگیر کودکان می شود.
در سال 1999، یکی از تجارب ناخوشایندی که کودکان ذکر کردند این بود که در حین استفاده از اینترنت ناگهان با یک ویروس برخورد می کردند که به دنبال آن تصاویر پورنوگراف و مستهجن ظاهر می شد. آزارهای اینترنتی توسط 5/2 درصد از کودکان گزارش شد. هیچ کدام از کودکان آزارهایی که بعد از استفاده از اینترنت ممکن بود گریبانگیر آنان شود، گزارش نکردند. ویروس می تواند به میزان زیادی ناخوشایند باشد. اگر چه ویروسها نامرتبط با سه خطر ذکر شده هستند، اما دریافتیم که کودکان نه تنها از دست ویروس اذیت می شوند، بلکه آنان همچنین از سرزنشها و انتقادهای والدین و مربیان نیز به علت آسیبها و خسارتهای ایجاد شده هراسانند؛ چون احتمال می دهند که از استفاده از اینترنت منع شوند. تجارب منفی و ناخوشایندی که کودکان به آن اشاره کردند، مواردی بود از قبیل عکسها و نوشته های مستهجن و تحریک کننده احساسات جنسی، ترس و وحشت، ویروسها، تهدید توسط افراد آشنا و تهدید توسط افراد ناشناس.
تقریباً 80 درصد کودکان در مورد تجارب منفی خود با دیگران صحبت می کنند، البته انتظار می رود که این افراد مربی یا والدین آنان باشند، اما 45 درصد کودکان تجارب منفی خود را تنها با دوستانشان در میان می گذارند.
نتیجه آنکه
امنیت کودکان در اینترنت از زمانی که کودکان شروع به استفاده از اینترنت کردند، به موضوعی قابل بحث تبدیل شده است. بیشتر افراد معتقدند که استفاده از اینترنت می تواند یک تجربه تربیتی و فرهنگی برای کودکان باشد، اما اینترنت در عین حال می تواند یک مکان بسیار خطرناک نیز باشد. والدین این مطلب را می دانند، در نتیجه نرم افزارهای فیلتر را روی رایانه ها نصب می کنند یا اینکه رایانه را در اتاق نشیمن قرار می دهند تا آنان بتوانند کنترل زیادی روی کودکان، در حین استفاده از اینترنت داشته باشند.
اگر چه نرم افزارهای فیلتر در دسترس قرار دارند، اما تأثیرشان قابل بحث است. کودکانی که ترفندهای استفاده از رایانه را خوب می دانند، می دانند چگونه این فیلترها را دور بزنند و از کنار آن بگذرند. در واقع آنها با جنبه های منفی اینترنت دیر یا زود رو به رو خواهند شد.
علاوه بر آن، خانواده ها بشدت معتقدند که اینترنت یک ابزار آموزشی مؤثر است. اینترنت نه تنها یک منبع اصلی برای مدرسه است، بلکه مواردی که در اینترنت یافت می شود، کودکان را آموزش می دهد. برای مثال اینترنت ایجاد دوستی ها، نفرتها ودانش در مورد موضوعات حساس را فراهم می کند. اینترنت امروزه به تفریحگاه کودکان تبدیل شده است.
باید امیدوار باشیم که بودجه ای صرف کمک به شرکتهای نرم افزاری برای گسترش یا بهبود نرم افزارهای فیلتر شود تا کودکان را از خطر اینترنت محافظت کند.
در ضمن تحقیقات نیز به ما کمک خواهد کرد که اینترنت را به مکان امنی برای کودکان تبدیل کنیم.

 

کودکان و آسیبهای اینترنت
 این روزها پسرها و دخترها هر دو به یک نسبت به بازیهای رایانه ای علاقه نشان می دهند. تنها تفاوت اینجاست که آنها انواع متفاوتی از بازیهای رایانه ای را می پسندند.پسرها کلکها و رمزهای بازیها را به رایانه انتقال می دهند. این بازیها باعث فراهم نمودن شادابی، توانایی و انرژی بیشتر آنان می شود. در ضمن این بازیها بیشتر خشن هستند و شخصیت اصلی آن، اغلب مجبور است با نزاع راه خود را در مقاطع مختلف پیش ببرد. این بازیها شامل حل معما یا یافتن گنجینه ها و جواهرات است.
تحقیقات همچنین نشان می دهد که پسران بیشتر از دختران به انتقال موسیقی به رایانه می پردازند. در حالی که دختران از اتاقهای گفتگو و ایمیل استفاده می کنند. این مطلب نشان دهنده آن است که دختران اجتماعی تر از پسرانند.
با این حال سن نقش مهمی در انگیزه کودک برای استفاده از اینترنت دارد. کودکان پیش دبستانی و دبستانی بیشتر به بازی کردن و جستجوی اطلاعات می پردازند و کمتر به ایمیل زدن و چت کردن روی می آورند؛ زیرا مهارتی برای استفاده از این برنامه ندارند، در حالی که نوجوانان بیشتر به این برنامه ها علاقه مندی نشان می دهند.
تجارب مثبت کودکان از اینترنت
از سوی دیگر بررسیها نشان می دهد برای تعداد زیادی از کودکان مشکل است که تجارب مثبت خود را در هنگام استفاده از اینترنت بیان کنند، شاید به این دلیل که اینترنت قسمت اصلی زندگی روزانه آنها شده است.
از جمله فرصتهای خوشایند و دلپذیری که توسط اینترنت برای کودکان فراهم شده، جستجوی اطلاعات درباره سرگرمیها و علاقه های آنان و نیز ارتباط با دوستان و آشنا شدن با اشخاص جدید است. بیشتر کودکان، اینترنت را به این دلیل دوست دارند که سرگرم کننده است، گر چه یافتن اطلاعات برای مدرسه نیز یک تجربه مثبت است.
تجارب منفی کودکان از اینترنت
در یک تحقیق برای بررسی و مطالعه تجارب منفی کودکان از اینترنت، از کودکان خواسته شد تا بعضی چیزهایی که در هنگام استفاده از اینترنت برای آنها ایجاد مزاحمت و اغتشاش می کنند را بنویسند. کودکان اغلب این نوع اطلاعات را به ما نمی دهند؛ زیرا می ترسند این اطلاعات به گوش والدین یا دبیران آنان برسد. در این پژوهش معلوم شد هشت سال پیش 7/24 درصد از کودکان مورد مطالعه، هنگام استفاده از اینترنت با موارد ناراحت کننده، ناخوشایند و اضطراب آور رو به رو می شدند، اما این رقم در سالهای بعد افزایش یافت؛ به طوری که در سال 2006 این رقم به بیش از 60 درصد رسید.
پژوهشگران سه خطر را در هنگام استفاده از اینترنت مطرح می کنند و به والدین درباره آن هشدار می دهند: 1- در معرض موارد نامناسب قرار گرفتن 2- آزارهایی که به هنگام کار با اینترنت با آن مواجه بودند 3- فشارهایی که متعاقب آن گریبانگیر کودکان می شود.
در سال 1999، یکی از تجارب ناخوشایندی که کودکان ذکر کردند این بود که در حین استفاده از اینترنت ناگهان با یک ویروس برخورد می کردند که به دنبال آن تصاویر پورنوگراف و مستهجن ظاهر می شد. آزارهای اینترنتی توسط 5/2 درصد از کودکان گزارش شد. هیچ کدام از کودکان آزارهایی که بعد از استفاده از اینترنت ممکن بود گریبانگیر آنان شود، گزارش نکردند. ویروس می تواند به میزان زیادی ناخوشایند باشد. اگر چه ویروسها نامرتبط با سه خطر ذکر شده هستند، اما دریافتیم که کودکان نه تنها از دست ویروس اذیت می شوند، بلکه آنان همچنین از سرزنشها و انتقادهای والدین و مربیان نیز به علت آسیبها و خسارتهای ایجاد شده هراسانند؛ چون احتمال می دهند که از استفاده از اینترنت منع شوند. تجارب منفی و ناخوشایندی که کودکان به آن اشاره کردند، مواردی بود از قبیل عکسها و نوشته های مستهجن و تحریک کننده احساسات جنسی، ترس و وحشت، ویروسها، تهدید توسط افراد آشنا و تهدید توسط افراد ناشناس.
تقریباً 80 درصد کودکان در مورد تجارب منفی خود با دیگران صحبت می کنند، البته انتظار می رود که این افراد مربی یا والدین آنان باشند، اما 45 درصد کودکان تجارب منفی خود را تنها با دوستانشان در میان می گذارند.
نتیجه آنکه
امنیت کودکان در اینترنت از زمانی که کودکان شروع به استفاده از اینترنت کردند، به موضوعی قابل بحث تبدیل شده است. بیشتر افراد معتقدند که استفاده از اینترنت می تواند یک تجربه تربیتی و فرهنگی برای کودکان باشد، اما اینترنت در عین حال می تواند یک مکان بسیار خطرناک نیز باشد. والدین این مطلب را می دانند، در نتیجه نرم افزارهای فیلتر را روی رایانه ها نصب می کنند یا اینکه رایانه را در اتاق نشیمن قرار می دهند تا آنان بتوانند کنترل زیادی روی کودکان، در حین استفاده از اینترنت داشته باشند.
اگر چه نرم افزارهای فیلتر در دسترس قرار دارند، اما تأثیرشان قابل بحث است. کودکانی که ترفندهای استفاده از رایانه را خوب می دانند، می دانند چگونه این فیلترها را دور بزنند و از کنار آن بگذرند. در واقع آنها با جنبه های منفی اینترنت دیر یا زود رو به رو خواهند شد.
علاوه بر آن، خانواده ها بشدت معتقدند که اینترنت یک ابزار آموزشی مؤثر است. اینترنت نه تنها یک منبع اصلی برای مدرسه است، بلکه مواردی که در اینترنت یافت می شود، کودکان را آموزش می دهد. برای مثال اینترنت ایجاد دوستی ها، نفرتها ودانش در مورد موضوعات حساس را فراهم می کند. اینترنت امروزه به تفریحگاه کودکان تبدیل شده است.
باید امیدوار باشیم که بودجه ای صرف کمک به شرکتهای نرم افزاری برای گسترش یا بهبود نرم افزارهای فیلتر شود تا کودکان را از خطر اینترنت محافظت کند.
در ضمن تحقیقات نیز به ما کمک خواهد کرد که اینترنت را به مکان امنی برای کودکان تبدیل کنیم.

 

روش صحیح مطالعه

بارها شنیده ایم که دانش آموز یا دانشجویی می گوید :

(( دیگرحال و حوصله خواندن این کتاب را ندارم ))یا ((آنقدرازاین کتاب خسته شده ام که قابل گفتن نیست))ویا ((هرچقدرمیخوانم مثل اینکه کمتر یاد می گیریم))ویا ((10 بار خواندم و تکرار کردم ولی بازهم یاد نگرفتم))به راستی مشکل چیست ؟ آیا برای یادگیری درس واقعا باید 10 بار کتاب را خواند ؟ آیا باید دروس خود را پشت سرهم مرورکرد؟وآیا بایددهها بار درس راتکرارکردتا یادگرفت ؟ مطمئنا اگر چنین باشد ، مطالعه کاری سخت و طاقت فرسا است . اما واقعیت چیزی دیگر است . واقعیت آن است که این گروه از فراگیران ، روش صحیح مطالعه را نمی دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چیزی راجع به چگونه درس خواندن نمی آموزند . یادگیری و مطالعه ، رابطه ای تنگاتنگ و مستقیم با یکدیگر دارند، تا جایی که می توان این دو را لازم و ملزوم یکدیگر دانست. برای اینکه میزان یادگیری افزایش یابد باید قبل از هرچیز مطالعه ای فعال و پویا داشت .

شیوه صحیح مطالعه ،چهار مزیت عمده زیر را به دنبال دارد:

1- زمان مطالعه را کاهش میدهد.

2- میزان یادگیری را افزایش میدهد .

3-مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی تر می کند.

4- بخاطر سپاری اطلاعات را آسانتر می سازد.

برای داشتن مطالعه ای فعال و پویا نوشتن نکات مهم درحین خواندن ضروری است تابرای مرور مطالب،دوباره کتاب رانخوانده و در زمانی کوتاه ازروی یادداشتهای خود مطالب را مرور کرد .

یادداشت برداری ، بخشی مهم و حساس از مطالعه است که باید به آن توجهی خاص داشت . چون موفقیت شما را تا حدودی زیاد تضمین خواهد کرد و مدت زمان لازم برای یادگیری را کاهش خواهد داد. خواندن بدون یادداشت برداری یک علت مهم فراموشی است.

شش روش مطالعه :

خواندن بدون نوشتن خط کشیدن زیرنکات مهم حاشیه نویسی خلاصه نویسی کلید برداری خلاقیت و طرح شبکه ای مغز

1-خواندن بدون نوشتن:

روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآیندی فعال و پویا است وبرای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز ، خصوصا قبل از امتحان ، بتوان از روی نوشته ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا به خاطر سپرد .

2- خط کشیدن زیر نکات مهم :

این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر است ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش بعضی از افراد بجای آنکه تمرکز و توجه بروی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن زیر نکات مهم می گردد .حداقل روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملا درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب بدنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن را خط بکشند .

3- حاشیه نویسی :

این روش نسبت بدو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.

4- خلاصه نویسی :

در این روش شما مطالب را میخوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست .

5- کلید برداری :

کلید برداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است . در این روش شما بعد از درک مطالب ، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می کنید و در واقع کلمه کلیدی کوتاهترین، راحتترین ،بهترین وپرمعنی ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود .

6- خلاقیت و طرح شبکه ای مغز:

این روش بهترین شیوه برای یادگیری خصوصا فراگیری مطالب درسی است .در این روش شما مطالب را میخوانید بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت کلیدی یادداشت می کنید و سپس کلمات کلیدی را بروی طرح شبکه ای مغز می نویسد ( در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید)تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به طرح شبکه ای مراجعه کرده وبا دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی سریع مرور کنید . این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان می کند. و بازده مطالعه را افزایش میدهد.

شرایط مطالعه

((بکارگیری شرایط مطالعه یعنی بهره وری بیشتر از مطالعه ))

شرایط مطالعه ، مواردی هستند که با دانستن ، بکارگیری و یا فراهم نمودن آنها ، می توان مطالعه ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع این شرایط به شما می آموزند که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرید ، در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسید و با دانستن آنها می توانید با آگاهی بیشتری درس خواندن را آغاز کنید و مطالعه ای فعالتر داشته باشید :

1- آغاز درست :برای موفقیت در مطالعه ،باید درست آغازکنید.

2- برنامه ریزی : یکی از عوامل اصلی موفقیت ، داشتن برنامه منظم است .

3- نظم و ترتیب: اساس هر سازمانی به نظم آن بستگی دارد .

4-حفظ آرامش: آرامش ضمیر ناخود آگاه را پویا و فعال میکند.

5- استفاده صحیح از وقت :بنیامین فرانکلین، ((آیا زندگی را دوست دارید؟ پس وقت را تلف نکنید زیرا زندگی از وقت تشکیل شده است .))

6- سلامتی و تندرستی: عقل سالم در بدن سالم است .

7- تغذیه مناسب: تغذیه صحیح نقش مهمی در سلامتی دارد.

8- دوری از مشروبات الکلی : مصرف مشروبات الکلی موجب ضعف حافظه می شود .

9 - ورزش : ورزش کلید عمر طولانی است .

10-خواب کافی: خواب فراگیری و حافظه را تقویت می کند.

11 -درک مطلب:آنچه در حافظه بلند مدت باقی می ماند ، یعنی مطالب است .

چند توصیه مهم که بایدفراگیران علم از آن مطلع باشند.

1- حداکثر زمانی که افراد می توانند فکر خود را بروی موضوعی متمرکز کنند بیش از 30 دقیقه نیست ، یعنی باید سعی شود حدود 30 دقیقه بروی یک مطلب تمرکز نمود و یا مطالعه داشت و حدود 10 الی 15 دقیقه استراحت نمود سپس مجددا با همین روال شروع به مطالعه کرد.

2- پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائید چون پس از صرف غذای سنگین بیشتر جریان خون متوجه دستگاه گوارش میشود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خونرسانی به مغز کاهش می یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته میشود . از مصرف الکل و دارو هم خودداری فرمائید همچنین غذاهای آردی مثل نان و قندی قدرت ادراک و تمرکز را کم می کند نوشابه های گازدارهم همینطور هستند.

3- ذهن آدمی با هوش است اگر یادداشت بردارید خود را راحت از حفظ و بیاد سپاری مطالب می کند و نیز همزمان نمی توانید هم مطلبی را بنویسید و هم گوش دهید . پس در حین مطالعه لطفا یادداشت برداری نمائید

 

واقعیت‌هایی درباره اعتیاد و افسردگی

کسانی که به مصرف الکل و سایر مواد مخدّر وابستگی دارند غالباً از بیماری‌های روانی نیز رنج می‌برند. عدم درمان بیماری‌های روانی این افراد، درمان اعتیاد آن‌ها را نیز مشکل‌تر و پیچیده‌تر می‌سازد.

افسردگی یکی از مسائل رایج در بین معتادان است. تشخیص بین افسردگی حاد و آشفتگی هیجانی ناشی از اعتیاد به دلایل زیر می‌تواند مشکل باشد:

اکثر داروها از جمله الکل، مسکّن‌ها و آرامبخش‌ها خودشان اثر شل‌کنندگی و رخوت‌آور دارند.

بسیاری از نشانه‌های افسردگی در خلال ترک اعتیاد ظاهر می‌شوند. برای مثال، متعادان به کوکائین معمولاً سه تا پنج روز پس از آخرین مصرف، دچار خواب آلودگی و رخوت شدید می‌شوند.

مصرف الکل یا مواد مخدّر یک نوع بی‌خیالی ایجاد می‌کند که تأثیر هیجانی رویدادهای روزمره را کاهش می‌دهد. بدون مصرف این مواد، همان هیجان‌ها و احساسات دوباره برای فرد وجود خواهد داشت و او ممکن است آن‌ها را غیرعادی بپندارد.

دوران اعتیاد، تراژدی‌های زیادی از قبیل طلاق، از دست دادن حضانت فرزندان، از دست دادن کار و ... به همراه دارد که باعث غم و اندوه زیادی می‌گردد.

از دست دادن ارتباط با دیگران می‌تواند سبب غم و اندوه گردد. الکل و دیگر مواد مخدّر معمولاً به صورت «بهترین دوست» فرد در می‌آیند. دوستی که همیشه حاضر است و باعث آرامش و تسکین می‌گردد.

بسیاری از نشانه‌های افسردگی معمولاً با پرهیز از مصرف الکل و دارو از بین می‌روند.

افسردگی حاد چیست؟

افسردگی حاد یا افسردگی عمده یک نوع بیماری است که بدن، ذهن و فرایندهای فکری را درگیر می‌کند. برخورد و خوراک و خواب فرد، بر نحوه نگاه کردن به خود و بر نحوه تفکر تأثیر می‌گذارد. اختلال افسردگی مشابه حالت غم و اندوهی که گاهی برای هر کس پیش می‌آید نیست. این اختلال نشانه ضعف شخصی نیست و وضعیتی نیست که آرزوکنیم خود به خود برطرف گردد. افرادی که دچار افسردگی می‌شوند نمی‌توانند به آسانی «خود را جمع و جور کنند» و بهتر شوند. نشانه‌های افسردگی در صورتی که درمان صورت نگیرد می‌توانند هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها باقی بمانند.

نشانه‌های افسردگی

هر کس که دچار افسردگی می‌شود لزوماً همه نشانه‌های افسردگی را با هم ندارد. بعضی‌ها فقط چند نشانه و برخی دیگر تعداد بیشتری از نشانه‌ها و عوارض بیماری را پیدا خواهند کرد. همچنین شدّت عوارض نیز از یک فرد به فرد دیگر و در طول زمان متفاوت است.

این نشانه‌ها عبارتند از:

احساس غمگینی، اضطراب یا «خالی بودن» مداوم

احساس ناامیدی و بدبینی

احساس گناه، بی‌ارزش بودن یا بی‌پناهی

از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً خوشایند بودند.

کاهش انرژی، خستگی و کندی

مشکل در تمرکز، یادآوری یا تصمیم‌گیری

بی‌خوابی یا خواب بیش از حدّ

تغییر در اشتها و وزن

فکر خودکشی یا مرگ و یا اقدام به خودکشی

تندخویی، تحریک‌پذیری، زودرنجی، بیقراری، بی‌حوصلگی

عوارض جسمی و فیزیکی ماندگار که به درمان جواب نمی‌دهند، مثل سردرد، اختلال گوارشی یا دردهای مزمن

شیوع افسردگی

اغلب پژوهش‌ها نشان می‌دهند که میزان افسردگی حاد در بین معتادان (الکل یا مواد مخدّر)، چهار برابر بیشتر از دیگران است. همچنین میزان افسردگی در بین زنان معتاد، دو برابر مردان است. این نسبت در بین غیرمعتادان نیز برقرار است. هنگامی که فردی که به الکل یا مواد مخدّر وابستگی دارد دچار افسردگی حاد می‌شود، علاوه بر درمان وابستگی شیمیایی بدنش باید تحت درمان سلامت ذهنی نیز قرار گیرد.

تشخیص افسردگی

تشخیص دقیق بسیار حساس است. اگر این نشانه‌ها و عوارض افسردگی را در خود یافتید، باید حتماً توسط یک روان درمانگر که در زمینه وابستگی به الکل و مواد مخدّر نیز تجربه داشته باشد تحت معاینه و سنجش قرار گیرید.

درمان‌های موجود

معمولاً افسردگی در معتادان (الکل یا دارو) از طریق روان درمانی و داروهای ضد افسردگی، درمان می‌گردد. مطالعات نشان داده‌اند که درمان از طریق داروهای ضدافسردگی در کاهش افسردگی بین الکلی‌ها موثر است. البته باید توجه داشت که دارو درمانی، تنها بخشی از طرح و برنامه درمان است و نمی‌تواند جایگزین روان درمانی گردد. درک این نکته حائز اهمیت است که دارو درمانی باید توسط متخصصی که آشنایی کامل به سوء مصرف و وابستگی به مواد دارد صورت گیرد زیرا برخی از داروهایی که برای درمان افسردگی تجویز می‌گردند خودشان ممکن است اعتیادآور باشند.

 

ترجمه : کلینیک الکترونیکی روان‌یار

منبع

“Facts about Addiction and Depression”, Mental Health Center, Hazelden Foundation, 2004.

مقالات مرتبط

* ارتباط متقابل افسردگی و اعتیاد

 

چگونه بخوابیم؟

ساعات منظمی را برای به خواب رفتن و برخاستن تعیین کنید و تا جایی که ممکن است این نظم را در روزهای تعطیل نیز حفظ کنید. برای خواب خود آیینی در نظر بگیرید و رشته ای از کارها را هرشب پیش از خواب تکرار کنید؛ مثل تفکر درباره آنچه روز انجام داده اید، دعا کردن و خواندن داستانی بدون هیجان تا انتقال از بیداری به خواب آسان تر شود.

ادامه مطلب...

ارزش‌های دینی در بین جوانان افزایش یافته است 
یک استاد دانشگاه ضمن تأکید بر حفظ ارزش‌های دینی و اعتقادی در بین جوانان گفت: ارزش‌های الهی و دینی در میان جوانان نسبت به گذشته رشد زیادی یافته است.
در راستای ارزیابی وضعیت باورهای دینی در بین جوانان کشور، گفت‌وگویی را با حسن علی اکبری؛ یکی از اساتید دانشگاه امام حسین (ع) انجام داده‌ایم که متن این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
? نظر شما در رابطه با این‌که عده‌ای معتقد هستند جوانان از ارزش‌های دینی فاصله گرفته‌اند، چیست؟
? علی‌اکبری: این موضوع را قبول ندارم، مطالعاتی که انجام شده چنین موضوعی را نشان نمی‌دهد به این دلیل که رویش‌ها خیلی بیشتر از ریزش‌ها بوده ‌است به عبارت دیگر ارزش‌های الهی و دینی نسبت به گذشته رشد افزون‌تری داشته است. ممکن است در گروه خاصی یا اقشار خاصی از جامعه به طور خاص ارزش‌های اسلامی در میانشان کمرنگ‌تر شده باشد یا شتاب لازم را نداشته باشد، اما این موضوع را نمی‌توان به کل جامعه تعمیم داد.
? چگونه می‌توان از وضعیت باورها و اعتقادات مذهبی در بین جوانان کشور مطلع شویم؟
? علی اکبری: در رابطه با جوانان چند ملاحظه وجود دارد اولاً مطالعات دقیق و کاملاً قابل اعتماد و بررسی‌های مطمئنی مورد نیاز است دوماً توجه به اقتضائات و واقعیت‌های فصل جوانی و نیازهای طبیعی که در این مقطع بسیار حساس و مهم از زندگی انسان‌ها وجود دارد و همین طور توجه به بسترهای موجود و شرایط فضاهایی که برای بروز واقعیات گرایشات جوانان هست، باید با در نظر گرفتن این موارد اظهار نظر کرد.
? با توجه به آموزش‌های دینی چگونه می‌شود که جوانان از مسائل اعتقادی دور می‌شوند؟
? علی اکبری: اگر کمی به برگزاری مراسم اعتکاف یا شرکت جوانان در اردوهای راهیان نور توجه کنیم، می‌بینیم که اگر شرایط و فضاهای لازم را فراهم کنیم جوانان متعهد و مؤمن حضور فعالی را از خود نشان می‌دهند، بنابراین در حالی که با ایجاد فضای مناسب برای جوانان، آن‌ها می‌توانند دوره نشاط و شادابی مفیدی را سپری کنند، اگر این ظرفیت‌ها را ایجاد نکنیم جوانی که فعال است رفتارهایی را از خود بروز می‌دهد که به دلیل بی‌دقتی به ریشه‌ها و لایه‌های زیرین رفتارهایشان، دچار کمرنگ شدن ارزش‌ها و باورهای دینی می‌شود. آزادی و عدم تدبیر و پیش بینی نکردن ساز و کارهای لازم برای شادابی جوانان باعث ارزیابی‌های این‌چنینی می‌شود.
? اگر ارزش‌های دینی و اعتقادی در جوانی کمرنگ شود، چه کسی مسئول است؟
? علی اکبری: باید عوامل را بررسی و پس از آن ریشه‌یابی کنیم. در کشور ما سهم برتر متعلق به خانواده‌ها است و هنوز در شکل‌گیری شخصیت جوانان تعیین‌کننده‌ترین عامل هستند؛ مدرسه و محیط‌های آموزشی و پرورشی نقش خاص خود را دارند. جامعه و فضاهای اجتماعی شکل گرفته در آن و در رأس مسائل اجتماعی، نظامات اجتماعی همچون نظام تعلیم و تربیت، تبلیغ و اطلاع رسانی و نظام اقتصادی که در حال حاضر در جوانانمان تأثیر گذار هم هست و مجموعه این عوامل هر کدام سهم خاصی را دارا هستند.با توجه به مطالعاتی که در گذشته انجام داده‌ام،‌ خانواده نقش کلیدی در تقویت ارزش‌ها و باورهای دینی در میان جوانان داشته است. به ویژه در شهرستان‌ها این نقش بیشتر است و پس از آن سهم رسانه‌های دیداری، شنیدارِی و نوشتاری داخلی نیز در این رابطه اهمیت دارد.
? علت این‌که نقش خانواده‌ها در شهرستان‌ها بیشتر است، چیست؟
? علی اکبری: در شهرستان‌ها به دلیل بافت خانواده‌ها، ارتباط با فرزندان بیشتر است و همین باعث می‌شود تا به نسبت شهرهای کلان حضور خانواده‌ها پررنگ دیده ‌شود. در کلان شهرهای کشورهای در حال توسعه خانواده نقش خود را از دست داده است و از فرزندانشان فاصله گرفته‌اند اما خوشبختانه این در مورد کشورمان صادق نیست و این سهم محفوظ مانده است.
? چگونه می‌توان برای توسعه ارزش‌ها در بین جوانان اقدام کرد؟
? علی اکبری: اگر قرار است ارزش‌های دینی و مذهبی بین جوانان توسعه و عمق داده شود، لازم است در برنامه‌ریزی‌های کلان کشور به طور جدی و واقعی‌تر به جوانان نگاه و برای آنها فعالیت کنیم.